Leczenie dysfunkcji

Układ ruchowy narządu żucia zwany również układem stomatognatycznym jest jednostką czynnościową organizmu ludzkiego odpowiedzialną za akt żucia, mowy i połykania. Jego składowe odgrywają także kluczową rolę w percepcji bodźców smakowych i w czynności oddychania. Układ ten składa się z kości, stawów, więzadeł, zębów oraz mięśni i jest wysoce złożonym systemem, odznaczającym się specyficzną budową morfologiczną i aktywnością fizjologiczną. Koordynacja i regulacja wzajemnych zależności wymienionych struktur ma miejsce za pośrednictwem skomplikowanego systemu połączeń neuronalnych.
Układ stomatognatyczny jest całością morfologiczno-czynnościową koordynowaną i regulowaną przez ośrodkowy i wegetatywny układ nerwowy. Pozostaje także pod wpływem środowiska zewnętrznego, które pośrednio lub bezpośrednio może wpływać na jego stan. Jak już wcześniej wspomniano w jego skład wchodzą zęby wraz z otaczającymi je strukturami, kości, stawy skroniowo-żuchwowe, mięśnie oraz naczynia i nerwy zaopatrujące te struktury. Analiza fizjologii układu stomatognatycznego jest bardzo trudna z powodu złożonej budowy mięśni, jak również skomplikowanego układu stawu skroniowo-żuchwowego.
Termin „okluzja” stanowi określenie pozycji żuchwy, zarówno statycznej, jak i dynamicznej z zachowaniem ciągłych kontaktów zębów szczęki i żuchwy. Okluzja jest to więc wzajemny kontakt powierzchni zębów przeciwstawnych łuków zębowych – zarówno w ułożeniu statycznym, jak i podczas ruchów. Pojęcie „idealnej okluzji” używanej dziś przez ortodontów skupia się na specyficznych relacjach zębów i łuków zębowych opisanych przez Angle`a i Andrewsa. Według tych założeń idealna statyczna okluzja powiązana jest z idealną okluzją dynamiczną.



Z okluzją związane są również pojęcia: relacja centryczna (ang. centric relation – CR) i okluzja centralna (ang. centric occlusion – CO). Relacja centryczna doczekała się bardzo wielu, czasami sprzecznych, definicji. W chwili obecnej relacja centryczna określana jest jako najbardziej doprzednio-doczaszkowe położenie kłykcia w panewce SSŻ. Relacja centralna jest ściśle powiązana z funkcją mięśni. Jeśli pozycja maksymalnego zaguzkowania jest znacząco rozbieżna z pozycją okluzji centralnej (czyli okluzji zębów z zachowaniem relacji centrycznej żuchwy) i powoduje rozciągnięcie któregoś z mięśni to poprzez mechanizm sprzężenia zwrotnego jest generowany skurcz. Skurcz jednego mięśnia powoduje rozciągnięcie innego, co skutkuje kolejnym skurczem i w ten sposób powstaje zamknięte, samo powtarzające się koło. Proces ten odbywa się bez udziału świadomości również w nocy. W ten sposób powstają typowe dla dysfunkcji narządu żucia objawy napięcia i bólu mięśni żucia i specyficznego porannego zmęczenia.
Przyjmuje się, że rozbieżność między pozycją maksymalnego zaguzkowania a relacją centryczną dotyczy większości populacji (90% wg. niektórych źródeł). U większości pacjentów, dzięki mechanizmom adaptacyjnym , nie dochodzi do powstania objawów bólowych jednak często obserwowane jest starcie zębów czy recesje dziąsłowe. Objawy dysfunkcji narządu żucia pojawiają się w momencie przełamania adaptacji, które często występuje w odpowiedzi na stres. Występuje ból, który możemy podzielić na mięśniowy i stawowy. Częstym objawem jest szczękościsk z zakresem rozwarcia nie przekraczającym 20-30 mm, jako odpowiedź na nadmierną aktywność mięśniową. Nieprawidłowości w samym stawie skroniowo-żuchwowym dotyczą zwyrodnienia czy deformacji krążka stawowego i powierzchni stawowej. Najczęściej dochodzi do przemieszczenia krążka stawowego czego objawem są zjawiska akustyczne – trzaski i trzeszczenia.
Leczenie dysfunkcji możemy podzielić na przyczynowe i objawowe. Leczenie objawowe przeprowadza się przy użyciu środków farmaceutycznych (leki przeciwzapalne i zmniejszające napięcie) i fizykoterapii (laseroterapia, leczenie światłem czy terapia manualna). Leczenie przyczynowe polega na stosowaniu szyn zgryzowych a w przypadku przemieszczenia krążka szyn repozycjonujących. Kolejnym etapem jest przywrócenie okluzji centralnej(poprzez selektywne szlifowanie, odbudowę startych zębów i/lub leczenie ortodontyczne), czyli prawidłowych kontaktów zgryzowych w ustalonej pozycji żuchwy w relacji centrycznej. Ustalenie tej pozycji jest najważniejszym i najtrudniejszym etapem leczenia dysfunkcji. Stanowi punkt wyjścia do przeprowadzenia diagnozy i postawienia prawidłowego planu leczenia.




Objawy które mogą wskazywać na dysfunkcję narządu żucia to:

ból w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego przy jedzeniu, ziewaniu, mówieniu, ból może może być umiejscowiony jak również „rozlany” na okolicę szyi i głowy,
bóle głowy, ucha niewyjaśnionego pochodzenia (konsultacje laryngologiczne i neurologiczne nie wykazały żadnych patologii),
trzaski i trzeszczenia w stawie skroni owo żuchwowym,
zbyt szeroki lub zbyt mały zakres otwierania ust,
częste podwichnięcia stawu,
charakterystyczne zmęczenie i sztywność mięśni twarzy po przebudzeniu.

Jeśli dotyczy Cię ten problem zapraszamy na wizytę diagnostyczną, gdzie po przeprowadzeniu szerokiego wywiadu wykonamy badanie ustalenia CR i przygotujemy plan leczenia.